Monako

Monako to niewielkie państwo-miasto położone nad Morzem Śródziemnym znane przede wszystkim z rajdów samochodowych, słynnego kasyna oraz burzliwego życia towarzyskiego obecnie panującego władcy Alberta II.

To państwo, w którym największą wartością są pieniądze i widać to na każdym kroku – począwszy od architektury, poprzez luksusowe hotele, wykwintne restauracje, markowe butiki, a kończąc na najdroższych markach samochodów poruszających się po wąskich uliczkach miasta.

 
Stolica: Monako
Waluta: euro (od 2002 roku)
Czas: Środkowoeuropejski (CET)
Wizy: bezwizowy wjazd, strefa Schengen

Co zwiedzić w Monako?

Do miejsc, które należy obowiązkowo odwiedzić podczas wycieczki do tego pięknego kraju, zaliczamy:

• Pałac Książęcy (wnętrza pałacu – 15 komnat – są udostępnione do zwiedzania, gdy Książę Albert II przebywa poza krajem) wraz Placem Pałacowym, na którym codziennie o 11:55 odbywa się zmiana warty honorowej gwardii księcia.
• W niedalekiej odległości znajduje się neoromańska katedra Monako (dawny kościół św. Mikołaja). W jej pięknym wnętrzu znajdują się m.in. grobowce książęce (w tym grób księżnej Grace Kelly) oraz kaplica Najświętszego Sakramentu.
• Innym ważnym miejscem, które jest polecane w przewodnikach, to Muzeum Oceanograficzne im. J.Y. Cousteau – w muzealnych akwariach można zobaczyć rożnorodne gatunki ryb z całego świata. Tego miejsca nie można przeoczyć ze względu na znajdujący się przed wejściem żółty batyskaf .
• Odwiedziny w tym księstwie nie byłyby pełne, gdyby nie wizyta w sławnym neoklasycystyczym Grand Casino de Monte Carlo. Jest to jedno z czterech kasyn w Monako. Zostało wybudowane w 1878 roku według projektu Charlesa Gariera (wpływy z tego kasyna zasilają ok. 5% budżetu państwa).
• Gdy szczęście w jaskini hazardu nie dopisze, warto odetchnąć od zgiełku miasta w jednym z nielicznych ogrodów – Ogrodzie Egzotycznym, który istnieje od 1912 roku, jednak udostępniony do zwiedzania został w 1933 roku. Zgromadzona tam roślinność to głównie sukulenty – rośliny charakterystyczne dla suchego klimatu. Na terenie ogrodu znajduje się także Grota Obserwatorium, w której uformowały się liczne stalaktyty i stalagmity.
  Inne mniej znane ogrody to Ogród Japoński, Ogród Różany Księżnej Grace oraz ogrody, które założono na dachach budynków.

Kiedy jechać do Monako? (klimat)

W Księstwie Monako panuje klimat podzwrotnikowy, środziemnomorski, który charakteryzuje się ciepłym i suchym latem oraz łagodną, ale deszczową zimą. Średnia temperatura powietrza wynosi:
– w miesiącach zimowych do 10°C,
– w miesiącach letnich do 24°C.
W okresie zimowym pojawiają się silne wiatry tzw. mistrale.
W tym regionie jest ponad 300 słonecznych dni.

Loty z Polski do Monako

Z żadnego polskiego miasta nie ma bezpośrednich lotów do Monako. Księstwo posiada tylko jedno lotnisko Heliport, położone w dzielnicy Fontvieille. Oferuje ono bezpośrednie połączenia helikopterem na oddalone 22 km międzynarodowe lotnisko w Nicei. Połączenia lotnicze między Warszawą a Niceą obsługują PLL LOT.

Informacje praktyczne

• Monako można zwiedzać na kilka sposobów: środkami komunikacji miejskiej (bilet dobowy kosztuje 3 euro), skuterem czy tramwajem wodnym. Jednak największej ilości wrażeń dostarczą piesze wędrówki – dzięki ruchomym schodom i windom bezpłatnie można dostać się na różne poziomy miasta.
• W zwiedzaniu może niewątpliwie pomóc tzw. Passeport to Monte-Carlo – to oferta dostępna w wybranych biurach turystycznych na świecie – karta oraz książeczka bezpłatnych biletów wstępu do najważniejszych atrakcji księstwa, muzeów, ogrodów. Koszt takiego paszportu poza sezonem to kwota minimum 240 dolarów amerykańskich za osobę, cena obejmuje: 2 noclegi w trzygwiazdkowym hotelu, śniadania, koktajl powitalny, bezpłatne transfery helikopterem między Niceą a Monako oraz transfery do/z hotelu.
• Żeby móc odwiedzić słynne kasyno w Monte Carlo (Grand Casino de Monte Carlo) należy mieć ukończone 18 lat, posiadać paszport (obywatelom Monako nie można wchodzić do kasyna) oraz być odpowiednio ubranym. Jaskinia hazardu oferuje wiele rozrywek: gra w ruletkę, poker, blackjack, bakarat, video poker oraz automaty do gier. W większości ogólnodostępne sale kasyna są czynne codziennie od godziny 14, opłata za wstęp wynosi 10 euro od osoby. Sale prywatne udostępniane są na życzenie. Wejścia do przepięknego lobby, sali z automatami oraz… toalet (które nota bene warto odwiedzić) są darmowe.

Ciekawostki o Monako

• Źródłosłów nazwy Monako jest dwojaki – jedna z tez głosi, że nazwa pochodzi od greckiego słowa Monoikos, które oznacza Herkulesa mającego tylko jedną świątynię. Według drugiej tezy to imię fenickiego boga Melkarta (po grecku Monoikos), patrona żeglarzy i kolonistów.
• Księstwo Monako (fr. Principauté de Monaco) jest państwem-miastem, najmniejszym pod względem powierzchni niepodległym świeckim państwem (1,95 km²). W związku z tym uplasowało się w pierwszej dziesiątce państw o największej gęstości zaludnienia na 1m². Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca wynosi ok. 70 tysięcy dolarów amerykańskich.
• To niewielkie państwo nie posiada podziału administracyjnego, jednak nieformalnie zostały wyodrębnione cztery najważniejsze dzielnice: Monaco-Ville, Monte Carlo, La Condamine i Fontvieille. Pozostałe mniejsze to: Moneghetti, Larvotto, Saint Roman, Ténao, Les Revoires, La Colle, Saint Michel.
  Monaco-Ville – pełni funkcję stolicy, w której znajduje się Pałac Książęcy, Katedra św. Mikołaja i muzeum oceanograficzne im. J.Y.Cousteau. Monte Carlo – to przede wszystkim kasyno, centrum kongresowe oraz kluby sportowe. La Condamine – dzielnica portowa, tereny skupione wokół jachtowego portu Herkulesa. Fontvieille jest dzielnicą przemysłową, dodatkowo umiejscowione jest tam lądowisko dla helikopterów oraz wielofunkcyjny stadion.
• Ustrój polityczny panujący w Monako to monarchia konstytucyjna, ustanowiona na mocy konstytucji z 1911 r. Kolejna konstytucja, która została przyjęta w 1962 r – potwierdziła podział kompetencji w państwie (książę jest samodzielnym władcą i głową państwa) oraz dodatkowo został zawarty zapis, że po wygaśnięciu panującej dynastii Grimaldich, Monako stanie się integralną częścią Francji.
• Od 6 kwietnia 2005 na tronie zasiada Albert II Grimaldi (Albert Alexandre Louis Pierre Grimaldi – książę Monako, książę Valentinois, hrabia Polignac, markiz Baux). Linia rodziny Grimaldi wygasła wraz ze śmiercią Ludwiki Hipolity w 1731 r., jednak dzięki kolejnym dziedziczącym w linii żeńskiej poprzez matki, nazwisko Grimaldi zostało utrzymane.
• Monako jest przykładem państwa, w którym parlament składa się z jednej izby (unikameralizm) – Rady Narodowej. W jej skład wchodzi 24 członków wybieranych na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych.

Języki

Językiem urzędowym jest język francuski – ze względu na bliską zależność militarno-polityczną między tymi państwami. Na terenie Księstwa Monako mają prawo stacjonować wojsko francuskie, natomiast Francja na arenie międzynarodowej podpisuje umowy w imieniu księstwa. Bliskie sąsiedztwo ze słoneczną Italią wpłynęło na popularność języka włoskiego w Monako. Ponadto w tym regionie używany jest język monegaski – dialekt liguryjski z grupy języków romańskich, którym posługuje się około 5 tys. osób (głównie rdzennych mieszkańców).

Religie

Pomimo konstytucyjnego zapisu dotyczącego wolności dla innych religii i wyznań, ponad 90% społeczeństwa stanowią wyznawcy katolicyzmu. Kościół rzymskokatolicki jest oficjalną religią państwową. Inne religie, które mają swoich wyznawców na terenie księstwa to: protestantyzm (4,08%), judaizm (1,7%), islam (0,5%), prawosławie (0,24%).

Sławni obywatele Monako

• Do najsławniejszych obywateli, których miejscem urodzenia było Monako, są członkowie rodziny królewskiej m.in. księżniczka Karolina, księżniczka Stefania, książę Albert czy książę Rainier III.
• Elita elit, czyli posiadacze obywatelstwa – monegaskowie, stanowią tylko jedną dziesiątą wszystkich mieszkańców. Pozostali posiadają status rezydenta – aby go otrzymać trzeba wyróżniać się osiągnięciami, pochodzeniem czy urodą. Dodatkowo należy spełnić wiele formalnych warunków m.in. zdeponować w monegaskim banku około pół miliona euro, zakupić nieruchomość, przedstawić minimum trzy listy polecające od rezydentów zamieszkujących Monako oraz zaświadczenia: o niekaralności, braku postępowania upadłościowego, potwierdzenie posiadania wystarczających środków na utrzymanie.
• Władze Monako dokonują selekcji i przeważnie wybierają najzamożniejszych. Warto dostać się do tego grona, gdyż osoby fizyczne nie płacą podatków: dochodowych, od majątku, zysków kapitałowych oraz od nieruchomości. Z tych przywilejów obecnie korzystają: Ingtvar Kamprad, Eva Herzigowa, Ringo Starr, Roger Moore, Wojciech Fibak, Robert Kubica, Caroline Wozniacki.

Historia państwa

W starożytności (ok. 2000 lat p.n.e) terytorium dzisiejszego Monako było zamieszkiwane najpierw przez plemiona Ligurów, a później przez Fenicjan, Greków, a następnie przeszło w posiadanie Rzymian (wówczas osada nosiła nazwę Portus Herculis Monoeci).
Od X wieku n.e. tereny te należały do Genueńczyków, którzy wybudowali twierdzę. W XII wieku ten obszar został zajęty przez hrabiów z Prowansji. W 1279 nastąpiło podstępne i spektakularne przejęcie przez patrycjuszowski ród Grimaldich z Genui. François ‘Malizia’ (Przebiegły) Grimaldi w przebraniu zakonnika franciszkańskiego przedostał się na zamek i zamordował wszystkich, którzy go zamieszkiwali. Niecałe sto lat później Monako wyodrębniło się jako samodzielne księstwo feudalne pod zwierzchnictwem Genui.
Pod koniec XV wieku król Francji oraz papież uznali niepodległość Monako. W wyniku zawirowań historycznych w XVI wieku księstwo przeszło pod protektorat Hiszpanii,
a następnie w czasie rewolucji francuskiej rodzina Grimaldich została usunięta z tronu i księstwo zostało wcielone do Francji. Ostatecznie w 1861 roku w wyniku traktatu z Francją, Monako odzyskało pełną niepodległość. Pół wieku później zakończyły się rządy absolutne i uchwalono konstytucję – władza została podzielona między księcia oraz pochodzącą z wolnych wyborów Radą Narodową.
W czasie II wojny światowej w latach 1942-44 państwo znajdowało się pod okupacją hitlerowską. W 1962 została uchwalona nowa konstytucja, dzięki której parlament otrzymał dodatkowe kompetencje.
Od 28 maja 1993 Monako jest członkiem ONZ, natomiast do Rady Europy dołączyło 4 października 2004.

Ważne daty i wydarzenia kulturalne

• 26/27 stycznia każdego roku – dzień św. Dewoty (patronki Monako) – Fête de Sainte Dévote – jest świętem narodowym. Uroczystość rozpoczyna się po zmroku 26 stycznia, podczas uroczystości członek rodziny królewskiej podpala łódź rybacką. Według legendy św. Dewota była młodą chrześcijanką pochodzącą z Korsyki, która została zamordowana przez Rzymian. Jej ciało został umieszczone w łodzi płynącej do Afryki, kiedy łódź dotarła do wybrzeży Monako, św. Dewota otworzyła usta, z których wyleciał gołąb.
• Na przełomie stycznia i lutego przez około 10 dni trwa Międzynarodowy Festiwal Sztuki Cyrkowej. Artyści cyrkowi z całego świata konkurują ze sobą o statuetki złotego, srebrnego i brązowego klauna.
• 19 listopada każdego roku – święto narodowe Fête Nationale – święto książęce, do 1952 roku data tego święta była ruchoma. W tym dniu jest obchodzona rocznica wstąpienia na tron księcia Rainiera III. Święto to jest prawdziwym festiwalem wspólnoty narodowej, głównymi punktami obchodów tego dnia są: msza dziękczynna w katedrze, prezentacja honorowych wyróżnień w Pałacu Książęcym, defilada na placu Pałacowym, gala wieczorowa, rozrywki dla dzieci, darmowe fajerwerki w porcie. Tego dnia odbywa się dystrybucja paczek i prezentów dla potrzebujących, chorych i osób starszych.
• Monte Carlo Jazz Festival – czterodniowe święto dla miłośników jazzu odbywa się pod koniec listopada.
• Monaco International Film Festival – trzydniowy festiwal filmowy jest organizowany na początku grudnia, podczas tej imprezy przyznawane są Angel Film Awards.
• Jednak do najważniejszych wydarzeń, z których słynie Monako zaliczane są te związane z wyścigami samochodowymi. Pierwszy z nich to Rajd Monte Carlo (Rallye Automobile Monte Carlo), odbywa się on w drugiej połowie stycznia. Tradycja tego rajdu sięga 1911 roku jego patronem był książę Albert I. Trasa, która jest podzielona na ponad 20 etapów, biegnie wzdłuż Riwiery Francuskiej, południowo-wschodniej Francji i przez Księstwo Monako.
• Drugą bardzo ważną tego typu imprezą jest wyścig Formuły 1 o Grand Prix Monako, obywa się ona na przełomie maja i czerwca. Pierwszy wyścig miał miejsce w 1929 roku, a jego organizacji podjął się Automobile Club de Monaco, kierowany wówczas przez mieszkańca Monte Carlo, producenta papierosów Anthony’ego Noghès. Torem Circuit de Monaco są ulice dzielnic Monte Carlo i La Condamine, zawodnicy wykonują 78 okrążeń, trasa jest pełna zakrętów i wzniesień.

Kuchnia monakijska

Monakijska kuchnia łączy w sobie wpływy kulinarne z Włoch i Francji. W bardzo dużych ilościach są spożywane owoce morza. Do typowo miejscowych przysmaków zalicza się: barbagiuan (smażone w panierce pierożki z botwiną i parmezanem), socca (placek/naleśnik z mąki cieciorkowej, oliwy z oliwek i wody pieczony w otwartym piekarniku, doprawiony dużą ilością czarnego pieprzu), fougasse (prowansalski chleb oprószony ziołami, kształtem przypominający kłos pszenicy), stocafi (pikantne danie z duszonego dorsza w pomidorach z ziołami). Bon appétit!

Bożena Łatuszko

Mapa Monako