Słowacja

Swoją popularność, ten niewielki kraj położony w Europie Środkowej, zawdzięcza przede wszystkim górom i uzdrowiskom. Słowacja to wymarzony miejsce dla miłośników aktywnego spędzania czasu wolnego. Począwszy od wycieczek rowerowych i jazdy konnej, przez spływy kajakowe, chodzenie po górach, pływanie w basenach, a kończąc na wędkowaniu, zaprasza wszystkich turystów do odkrywania tego co ma do zaoferowania.


Zamek w Bratysławie, stolicy Słowacji

Informacje ogólne

Stolica: Bratysława
Powierzchnia: 49 tys. km²
Ludność: 5,4 mln mieszkańców (2007)
Największe miasta: Bratysława, Koszyce, Preszów, Nitra, Żilina, Bańska Bystrzyca
Waluta: euro (EUR)

Informacje praktyczne

• odległość z Warszawy do Bratysławy to 675 km;
• najwygodniej i najtaniej na Słowację wybrać się samochodem – samo poruszanie się po kraju jest dość komfortowe, autostrady i drogi szybkiego ruchu, zaraz po przekroczeniu granicy polsko – słowackiej, witają nas równą nawierzchnią;
• oznaczenia dróg, zależne od rodzaju, nanoszone są białymi literami i cyframi na niebieskim prostokącie. Autostrada – litera „D” i kolejny numer; droga szybkiego ruchu– oznaczenia dwucyfrowe; droga główna, czyli krajowa – oznaczenia dwucyfrowe  autostrady i wybrane odcinki na drogach szybkiego ruchu podlegają opłatom, po przekroczeniu granicy należy zaopatrzyć się w winietę;
• międzynarodowe lotniska znajdują się w: Bratysławie, Koszycach, Pieszczanach, Popradzie, Żylinie oraz Sliacu (koło Zwolenia);
• informacja turystyczna: na Słowacji działa około 50 biur informacji turystycznej zrzeszonych w organizacji AICES (Asociacia informacnych centier Slovenska) z siedzibą w Liptowskim Mikulaszu. Pełną listę biur można znaleźć na stronach: www.infoslovak.sk oraz www.aices.sk (z polską wersją językową).

Miejsca, które warto zwiedzić

Atrakcje turystyczne Słowacji są bardzo różnorodne. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. Połączenie pięknej przyrody, doskonale zachowanych zabytków kultury oraz stale rozwijającej się infrastruktury turystycznej pozwali zadowolić najbardziej wymagających turystów.

Bratysława

stolica Słowacji, miasto o dwóch obliczach: zabytkowym (z bogatą architekturą wiedeńskiego baroku) i współczesnym (z zabudową charakterystyczną dla wielkich miast Europy Środkowej). Miasto sąsiaduje aż z dwoma państwami – Austrią i Węgrami. Jako miasto graniczne pełni ważną rolę polityczną, gospodarczą i kulturalną.

Najważniejszym obiektem zabytkowym jest Zamek Bratysławski, usytuowany na wzgórzu nad rzeką Dunaj. Pochodzi on z XI wieku, ale jego pierwotny, obronny charakter nie został utrzymany. Dziś w zamku mieści się Słowackie Muzeum Sztuki. Inną ważną atrakcją jest Zamek Devin, który został wysadzony na początku XIX wieku przez żołnierzy Napoleona. Pozostałości ogromnej fortyfikacji, przypominają o czasach jego świetności, kiedy to zamek pełnił rolę strażnika na Szlaku Bursztynowym.

Centrum miasta charakteryzuje się kameralnym klimatem z ciekawym Starym Ratuszem. Godnym uwagi obiektem jest Katedra Dom św. Marcina – gotycki symbol miasta. Dla miłośników muzeów Bratysława ma wiele do zaoferowania. Jest tu kilkadziesiąt placówek, począwszy od muzeów sztuki, poprzez kultury różnych narodowości, a na Muzeum Winiarstwa kończąc.

Zabytki UNESCO:
Zabytki kultury:

Bańska Szczawnica

miejski zespół zabytkowy reprezentujący tradycje górnicze na Słowacji. Historia wydobycia i przetwarzania na tym terenie metali, a zwłaszcza srebra i złota, sięga epoki brązu. Charakterystycznym elementem krajobrazu miasta jest Nowy Zamek położony na wzgórzu Frauenberg, w którym znajduje się ekspozycja poświęcona wojnom z Turkami. Kompleks Starego Zamku usytuowanego na wzgórzu Paradajz składa się z Kościoła Matki Boskiej, Kaplicy św. Michała i baszty „Hammelreich” (niegdyś wykorzystywanej jako wiezienie i pomieszczenie do tortur). Dodatkowo można tam podziwiać ekspozycję Słowackiego Muzeum Górnictwa.  Będąc w okolicy Bańskiej Szczawnicy warto zajrzeć do skansenu w pierwotnym szybie Andrzej i sztolni Bartłomiej.

Bardejov

niewielkie miasteczko z renesansowym rynkiem. Jedną z atrakcji są niemal nietknięte mury obronne z basztami, bramami i barbakanem. Warto zwiedzić zabytki gminy żydowskiej – synagogę, szkołę, łaźnię. W ratuszu znajduje się muzeum prezentujące dzieje średniowiecznego miasta Bardejov (eksponaty obejmują produkcję rzemieślniczą, życie w cechach, handel itp.). Okolica miasta to słynny region uzdrowiskowy. Bardejovskie Kupele powstały na bazie siedemnastu źródeł mineralnych. Pierwsza wzmianka o uzdrowisku pochodzi już z 1247 roku. Wiek XVII to czas powstawania pierwszych obiektów uzdrowiskowych. Najbardziej okazale prezentuje się dom leczniczy Astoria z elementami stylu secesyjnego. Ponadto znajduje się tu skansen architektury ludowej na Słowacji. Możemy w nim znaleźć 24 obiekty mieszkalne, sakralne, gospodarcze i techniczno – budowlane.

Vlkolinec

rezerwat architektury ludowej. Ta niewielka miejscowość położona kilka kilometrów na południe od Rużomberoka, swoją sławę zawdzięcza tradycyjnej drewnianej zabudowie i malowniczemu położeniu. Kolorowe i starannie utrzymane, wciąż zamieszkane domy oraz małe ogródki pełne kwiatów, składają się na obraz miasteczka, w którym zatrzymał się czas.

Zamek Spiski

jeden z największych kompleksów zamkowych w Europie Środkowej. Monumentalny zabytek, górujący nad okolicą i zajmujący powierzchnię 4 ha, wraz z okolicznymi atrakcjami – Spiską Kapitułą, Spiskim Podgrodziem i Kościołem Żehra – znajduje się na liście UNESCO. Na zamku mieści się Muzeum Spiskie z ekspozycjami poświęconymi historii zamku, średniowiecznej broni i prawu feudalnemu.

Drewniane kościoły i cerkwie w słowackiej części regionu Karpat

Na liście UNESCO znajdują się dwa kościoły rzymskokatolickie – Hervartov i Trvdosin, trzy protestanckie – Kezmarok, Lestiny i Hronsek oraz trzy cerkwie grekokatolickie – Bodruzal, Ladomirova i Ruska Bystra. Pochodzą one z okresu od XVI do XVIII wieku. Duże znaczenie obiektów sakralnych w tym miejscu wynika z bogatej tradycji architektury religijnej, powstałej na styku wpływów kultury łacińskiej i bizantyjskiej.

Zabytki przyrodnicze:

Jaskinie w Słowackim Krasie

Jaskinia Domica
wyróżniająca się ze względu na unikalna różnorodność i bogactwo szaty naciekowej. Trasa turystyczna obejmuje długość 1315 metrów, z czego 140 pokonuje się na łódkach.

Jaskinia Gombasecka
słynie z cienkich, rurkowych stalaktytów (makaronów), sięgających długości 3 m. Długość trasy turystycznej wynosi 285 m.

Jaskinia Jasovska
charakteryzuje się bogatą szata naciekową, na którą składają się białe, brązowe, brązowo-czerwone pagodowe stalagnaty, naciekowe wodospady, tarcze i bębny. Można tam znaleźć stare napisy i rysunki na ścianach. Do jaskini można się wybrać na leczniczy pobyt speleoklimatyczny. Trasa turystyczna ma długość 550 m.

Ochtińska Jaskinia Aragonitowa
znajduje się w Rudawach Słowackich i słynie z bogatej aragonitowej szaty naciekowej oraz nietypowej genezy podziemnych przestrzeni. Jaskinia ta jest unikatem w skali europejskiej i jedną z trzech tego typu jaskiń udostępnionych do zwiedzania na świecie.

Dobszyńska Jaskinia Lodowa
położona w Słowackim Raju. Jedna z pierwszych jaskiń na świecie, która została oświetlona elektrycznie (1887 r.). Długość trasy dla zwiedzających ma długość 475 m. Należy do najsłynniejszych jaskiń lodowych. Lód występuje tam w formie nagromadzeń na dnie, lodowych wodospadów, stalagmitów i stalaktytów.

Co jeszcze warto zwiedzić na Słowacji?

Orawa

położona w północno-zachodniej części Słowacji przy granicy z Polską, ma bardzo wiele do zaoferowania turystom. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. Łagodne szczyty Małej Fatry dla mniej wprawionych turystów oraz trudniejsze wchodzące w skład Tatr Zachodnich, które zadowolą bardziej zaawansowanych. Bardzo popularne są tu spacery w okolicy Orawicy i wyjęcia na Babią Górę lub Duży Chocz oraz spływy rzeką Orawa. Jezioro zwane Morzem Orawskim przyciąga miłośników sportów wodnych, unikalnej architektury i sztuki ludowej.

Mała Fatra

pasmo górskie położone w regionie Żylińskim. Jest czwartym najwyższym pasmem górskim na Słowacji. Oferuje różnorodność szlaków pieszych, które można dostosować do umiejętności każdego turysty. Zimą można tam wybrać się na narty, czy snowboard oraz spróbować skialpinizmu. Jednym z najchętniej zdobywanych szczytów jest Wielki Rozsutec (1610 m n.p.m.) i Wielki Krywań (1709 m n.p.m.).

Wielka Fatra

pasmo górskie położone na terenie Liptowa, Orawy, Turca i Horehronia. Najwyższy szczyt to Ostredok (1592 m n.p.m.). Wielka Fatra charakteryzuje się karpatską florą, pojawiającą się głownie na szczytach dużych masywów skalnych. Warto odwiedzić ten rejon ze względu na piękne doliny: Lubochniańską, Blatnicką, Gaderską, Necpalską, Beliańską i Żarnowicką.

Tarty Zachodnie

drugie najwyższe pasmo górskie na Słowacji. Największa część znajduje się na Liptowie, mniejsza na Orawie i w Polsce. Znaczna ilość szczytów przekracza wysokość 2000 metrów wysokości. Najwyższym szczytem jest Bystra (2248 m n.p.m.). Najbardziej atrakcyjną pod względem turystycznym częścią Tatr Zachodnich są Rohacze. Niezwykle okazale prezentują się szczyty Ostry Rohacz (2088 m n.p.m.) i Rohacze Płaczliwe (2125 m n.p.m.).

Tatry Wysokie

symbol Słowacji, którego Polacy najbardziej zazdroszczą swoim sąsiadom. Słyną z wysokich szczytów oraz pięknych jezior, dzięki którym przyciągają tysiące turystów, taterników i narciarzy. Dla tych, którzy nie odważą się na zdobywanie szczytów samodzielnie, została zbudowana kolejka linowa na Łomnicki Szczyt. Znajduje się tu najwyżej położony w Europie hotel. Najbardziej znaczącymi szczytami w słowackich Tatrach Wysokich są Gerlach ( 2655 m n.p.m.), Łomica (2634 m) i Lodowy Szczyt (2627 m).

Tatry Niskie

cechują się pięknymi widokami na szczyty Tatr Wysokich. Najwyższe, a zarazem najbardziej lubiane przez turystów szczyty to Dumbier (2043 m n.p.m), Chopok (2024 m n.p.m.) i Kralowa Hola (1948 m n.p.m.). Warto zawitać do chaty Kamiennej – trzeciego najwyżej położonego schroniska turystycznego na Słowacji (około 2000 m n.p.m), znajdującej się bezpośrednio pod Chopokiem.

Małe Karpaty

pasmo górskie o długości około 100 kilometrów. Rozpościera się od Bratysławy do Nowego Miasta nad Wagiem. Liczne trasy turystyczne o małym stopniu trudności to doskonały pomysł na weekendowe wypady za miasto dla mieszkańców Bratysławy.

Słowacki Raj

jeden z najpiękniejszych obszarów naturalnych na Słowacji, godny polecenia każdemu turyście. Park Narodowy Słowacki Raj składa się z kanionów, wąwozów, przepaści, dolin, wodospadów i jaskiń. To tutaj znajduje się Dobszyńska Jaskinia Lodowa. Trasy turystyczne z drabinami i łańcuchami dostarczają niezapomnianych wrażeń. Najciekawsze szlaki to Sucha Bela i Przełom Hornadu.

Słowacki Kras

pasmo położone na granicy słowacko-węgierskiej. To ogromy obszar chronionego krajobrazu (36 100 ha). Słowacki Kras jest zbudowany z wapieni oraz dolomitów i składa się z jaskiń i przepaści. Przepiękne doliny z endemicznymi roślinami oraz jaskinie: Domica, Jasowska i Gombasecka, zachęcają do wizyty w tym regionie.

Język

Język słowacki podobnie jak polski i czeski należy do grupy języków zachodniosłowiańskich. Kodyfikacja słowackiego języka literackiego została wprowadzona dopiero w XVIII w. na bazie dialektu zachodniosłowackiego zbliżonego do czeskiego. Duża ilość zapożyczeń z języka węgierskiego wynika z procesu madziaryzacji, która miała miejsce w drugiej połowie XIX w. Obecnie mamy do czynienia z trzema obowiązującymi dialektami: środkowosłowackim, zachodniosłowackim i wschodniosłowackim.

Religia

Słowacja to przede wszystkim kraj katolicki. Ponad połowa obywateli deklaruje przynależność do kościoła katolickiego. W porównaniu do sąsiednich Czech na Słowacji mamy do czynienia z dużym odsetkiem osób praktykujących. Niewielki procent stanowią protestanci i grekokatolicy.

Gospodarka

Słowacja należy do średnio rozwiniętych krajów. Zmiany ustrojowe na przełomie lat ’80 i ’90 XX w. wpłynęły niekorzystnie na gospodarkę. Największe zakłady i główne gałęzie przemysłu w Czechosłowacji  zlokalizowane były na terenie obecnych Czech. Szansą dla rozwoju stała się turystyka. Głównymi regionami turystycznymi są Tatry i Tatry Niżne, Mała Fatra i Bratysława. Rolnictwo rozwija się na południu kraju, na terenach Wielkiej Niziny Węgierskiej, gdzie ciepły klimat pozwala na uprawę winorośli. Duży udział w gospodarce zajmuje także przemysł elektromaszynowy.

Historia

Na  terenach należących do dzisiejszej Słowacji w czasach wczesnego średniowiecza funkcjonowało Państwo Wielkomorawskie, w którym działali św. Cyryl i Metody. Bizantyjscy mnisi stworzyli pierwsze słowiańskie pismo, a staro-cerkiewno-słowiański podnieśli do rangi języka liturgii. Dzięki temu Słowacy uniknęli kościelnej germanizacji i zapewniono im poczucie odrębności.

Począwszy od XI wieku Słowacja została przydzielona do Królestwa św. Stefana. Na północy kraju osiedliła się ludność pochodzenia słowiańskiego. Natomiast jego południowa część należała do szlachty węgierskiej.

W 1526 r. Węgry przeszły pod władanie dynastii Habsburgów, a Słowacja stała się częścią ich monarchii. Pozycja Słowacji w monarchii habsburskiej zakładała całkowitą zależność od Węgier i brak autonomii. Taki układ  z niewielkimi zmianami funkcjonował aż do 1918 r., kiedy to nastąpił rozpad monarchii austro-węgierskiej. Wtedy też Słowacja połączyła się z Czechami tworząc Czechosłowację. W roku 1938 układ monachijski zagwarantował jej szeroką autonomię w ramach funkcjonującego połączenia państw. Powstał rząd cieszący się szerokimi kompetencjami.

W czasie II wojny światowej Słowacja uzyskała status niepodległego państwa, jednak w rzeczywistości była silnie uzależniona od III Rzeszy. Pozorna niezależność była możliwa do uzyskania dzięki zrzeczeniu się na korzyść Węgier terytoriów na południu – z Koszycami włącznie. Losy Słowaków w latach 1939 – 1945 obejmowały udział w agresji na Polskę w zamian za co uzyskali oni kilkanaście polskich gmin w Karpatach oraz wojnie niemiecko-sowieckiej (1941 – 1945). 29 sierpnia 1944 roku wybuchło powstanie antynazistowskie, które trwało kilka miesięcy. Zostało ono stłumione przez wojska niemieckie, jednak dalsze walki partyzanckie trwały do momentu zakończenia wojny.

Zakończenie działań wojennych przyniosło wznowienie układu z 1938 r. Słowacja wróciła do federacji z Czechami. W 1968 r. w  wyniku reform „praskiej wiosny” rozszerzono autonomię Słowacji. Jednak pokojowy podział Czechosłowacji na dwa suwerenne państwa miał miejsce dopiero 1 stycznia 1993 r.

Marta Majtyka

Zobacz też:
Pezinok – miasteczko winiarskie pod Bratysławą
Majówka w Słowackim Raju
Zbiornik Orawski (Jezioro Orawskie) na Słowacji
Zamek Devin na Słowacji

Mapa Słowacji

 

Przewodnik drukowany po Słowacji

Polecamy książkę „Słowacja. Zielony Przewodnik Michelin”. Kliknij w okładkę, aby dowiedzieć się więcej w księgarni internetowej Wydawnictwa Bezdroża:

 
Gdy już wrócisz ze Słowacji, pamiętaj, aby przesłać do nas relację!