Szkocja

O niepowtarzalnym charakterze Szkocji stanowi jej specyficzny klimat, niezwykła przyroda – zamglone pagórki, jeziora, pachnące wrzosowiska, klify z widokiem na morze, jak również bogata historia, której wyrazem są zabytkowe zamki i katedry, dźwięki dud, szkocka whisky i narodowy strój – kraciasty kilt.

Widok na miasto Edynburg, stolicę Szkocji

Stolica: Edynburg
Najważniejsze miasta: Glasgow, Aberdeen, Motherwell, Dundee, Dumfries, Inverness, Dunfermline
Powierzchnia kraju: 78 000 tys. km2
Liczba ludności: 5 mln
Podział administracyjny: 32 hrabstwa (29 samorządnych regionów, 3 jednostki „wyspiarskie”)
Ustrój polityczny: integralna część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
Waluta: 1 funt szterling

Co zwiedzić w Szkocji?

Edynburg jest stolicą Szkocji od 1437 roku. Stanowi ośrodek turystyki, edukacji i kultury. Na centrum miasta składają się dwie, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO dzielnice: Old Town i New Town, czyli Stare i Nowe Miasto. Granicę pomiędzy nimi stanowią ogrody Princes Street Gardens. Główną ulicą starówki jest Royal Mile, łącząca dwie królewskie rezydencje Edynburga: Edinburgh Castle i Pałac Holyrood, w którym obecnie mieści się Galeria Królewska. Edynburski Zamek jest jedną z najstarszych fortec świata. Historia pierwszych śladów fortyfikacji sięga IX wieku p.n.e. Znaczna część grodu pochodzi z XVI wieku, a jego najstarszą budowlą jest XII-wieczna Kaplica Św. Małgorzaty.

Na uwagę zasługuje znajdujące się w obrębie wzgórza zamkowego Muzeum Szkockiej Whisky. Przy Royal Mile – High Street stoi gmach dawnego Szkockiego Parlamentu, Katedra St. Gilles oraz Royal Museum of Scotland. Ze szczytu otwartej od 1853 r. Outlook Tower, możemy oglądać miasto przy dźwiękach dud. Znajdziemy tu również sklepy z whisky oraz typowymi szkockimi pamiątkami, jak np. odzież w szkocką kratę – słynny kilt, czy torebki, będące uzupełnieniem tradycyjnego szkockiego stroju.
Spacerując jedną z głównych ulic Nowego Miasta – Princes Street, ujrzymy monument poświęcony sir Walterowi Scottowi – neogotycką wieżę z platformą widokową, a w środkowej części Princes Street Gardens – Szkocką Galerię Narodową. W centrum New Town znajduje się ulica George Street, słynąca z szykownych sklepów i restauracji.
W Edynburgu funkcjonuje ponad 700 pubów. W większości leżą one przy zwanej ulicą pubów Rose Street. Można tu spróbować tradycyjnych szkockich potraw, jak np. Haggis, czy pudding Spotted dick. Edynburg słynie z największego festiwalu kulturalnego na świecie, który odbywa się w sierpniu i łączy siedem różnych tematycznie festiwali.

Na wschodnim wybrzeżu Szkocji warto odwiedzić będące kolebką golfa St. Andrew. Miasto słynie ze znajdujących się tutaj ruin XII-wiecznej katedry. Na położonej nieopodal wyspie May można odwiedzić rezerwat fok i ptactwa morskiego.

Glasgow, kiedyś miasto przemysłowe, dziś Europejska Stolica Kultury. Kusi odwiedzających bogactwem architektury, różnorodnością wystaw, koncertów i festiwali.

Położone w Dolinie Great Glen jezioro Loch Ness słynie z legendarnego potwora – Nessi. Warto zwiedzić znajdujące się nad brzegiem ruiny zamku Urquhart, a miłośnicy Nessi znajdą w wiosce Drumnadrochit wystawy poświęcone słynnemu potworowi.

Miasteczko Inveraray słynie z gregoriańskiego więzienia, które dziś przerobione jest na panoptikum oraz położonego nieopodal najstarszego skansenu w Szkocji – Auchindrain Township. Na północ od miasta znajduje się barokowo-neogotycka twierdza Inveraray Castle.

Turyści pragnący kontaktu z dziką Szkocką przyrodą powinni wybrać się na kilkudniową wyprawę Szlakiem West Highland Way. 160-kilometrowa trasa swój początek ma w Glasgow, a koniec w Fort William. Szlak prowadzi przez lasy królowej Elżbiety, nieopodal największego jeziora Szkocji Loch Lomond, przez połacie wrzosowisk, w górzysty region Highlands. Dotarłszy do Fort William warto wybrać się na najwyższy szczyt Wielkiej Brytanii – Ben Nevis (1343 m. n.p.m.).

Dalej, w kierunku północno-zachodnim, rozciąga się stanowiąca centrum kultury gaelickiej wyspa Skye.

W Szkocji znajduje się ok. 2000 zamków, które w otoczeniu pięknej przyrody tworzą niezapomniany widok. Przykładem niech będą: znajdujący się w dolinie Dollar Glen malowniczy Castle Campbell, położona na klifie nieopodal Ayr siedziba rodu Kennedych Culzean Castle oraz ulokowany koło Dundee, słynący z ponurej historii, Glamis Castle.

Kiedy jechać

Szkockie przysłowie mówi „Jeśli nie podoba Ci się pogoda, poczekaj minutę”. Faktycznie pogoda w Szkocji jest zmienna, urozmaicana silnym wiatrem, słońcem, deszczem i mgłą. Wschodnie wybrzeże jest bardziej słoneczne i wietrzne niż zachodnie. Temperatury w lecie oscylują około 18 °C . Do zwiedzania najlepiej nadaje się okres od wiosny do jesieni. Latem należy pamiętać by zaopatrzyć się w środki owadobójcze, gdyż szczególnie północ kraju jest obszarem występowania boleśnie tnących muszek – Midges.

Loty z Polski

Bezpośredni lot pomiędzy Polską a Szkocją trwa około 2,5 godziny. Loty bezpośrednie do portu lotniczego Glasgow Prestwick oferuje Wrocław, Warszawa i Gdańsk, natomiast do lotniska w Edynburgu: Gdańsk, Poznań, Łódź, Kraków.

Informacje praktyczne

Niezależnie od pory roku warto zaopatrzyć się w ciepłą, nieprzemakalną odzież i parasol.
Koszty podróży komunikacją autobusową są dużo niższe niż podróż koleją. Ceny biletów autobusowych zależą od popularności trasy, daty zakupu i typu biletu.
Ceny noclegu w hostelu w Edynburgu, w zależności od sezonu i rodzaju pokoju, wynoszą 12-55 £

Ciekawostki o Szkocji

Do Szkocji należy 787 wysp, z których tylko 130 jest zamieszkanych.
W Edynburgu w 1903 r. zbudowano pierwszy na świecie zegar kwiatowy, będący kompozycją z około 24000 roślin.
Dżem pomarańczowy to szkocki wynalazek – wg legendy po raz pierwszy wykonany przez żonę właściciela sklepu z warzywami z gorzkich, nie nadających się do sprzedaży owoców.
Poszczególne wzory kratki na kilcie stanowią symbol przynależności klanowej.

Języki

Językiem dominujący jest angielski, posługuje się nim 70% ludności, szkockim lallans 30% ludności i celtyckim 1%, głównie na wyspach Hebrydy.
Język angielski w Szkocji wyróżnia się specyficznym akcentem, jest to jedna z najtrudniejszych form angielskiego w Wielkiej Brytanii.
W związku z utworzeniem Parlamentu Szkocji w 1999 r. zwiększa się rola języka szkockiego.

Religie

Większość Szkotów (42%) należy do kalwińskiego Kościoła Szkockiego, 28% to ateiści, a 16% stanowią katolicy.

Sławni obywatele

Robert Burns – poeta
Walter Scott – poeta
Graham Bell – wynalazca telefonu
Aleksander Fleming – odkrywca penicyliny
Sean Connery – aktor, reżyser

Historia Szkocji

Pierwsi ludzie osiedlili się na ziemiach Szkocji na 5000 lat p.n.e. W pierwszym stuleciu n.e. wojska rzymskie nieskutecznie próbowały podbić mieszkające tu plemiona Piktów, Szkocję zwano wówczas Kaledonią. W roku 397 zagościło tu chrześcijaństwo. Ostateczna chrystianizacja Piktów nastąpiła w V i VI wieku. W tym samym czasie, zaczęły napływać na ziemie Szkocji plemiona celtyckie, zwane Brytami oraz plemiona Gaelów (Skottów) z północnej Irlandii. Ci ostatni utworzyli na zachodzie celtyckie Królestwo Dalriady. W kolejnych wiekach Gaelowie wyparli Piktów na północ, a Brytów na południe kraju. W VII wieku południowa Szkocja była zajęta przez germańskie plemiona Anglów, którzy przemieszali się później z miejscową ludnością celtycką. W 843 r. Królestwo Dalriady połączyło się z Piktami, tworząc Królestwo Alby, stanowiące podwaliny dzisiejszej Szkocji.
W XIII w. rozpoczął się podbój Szkocji przez Anglię, którego konsekwencją było powstanie pod dowództwem Williama Wallace’a w 1297 r. Późniejsze walki prowadzone przez Roberta I Bruce’a (króla Szkocji w latach 1306-1329), skutkowały odzyskaniem niepodległości w 1314r.
Już za rządów drugiego szkockiego króla, Anglikom udało się częściowo odzyskać wpływy na dworze w Edynburgu. W roku 1560 parlament Szkocji zerwał związki z Kościołem katolickim, uznając kalwinizm (prezbiterianizm) za religię panującą.
Od 1603 r. na mocy unii personalnej Szkocję i Anglię połączył wspólny władca, a od 1707 r. wspólny parlament (unia realna). Wiek XVIII przyniósł trzy – zakończone niepowodzeniem – powstania Szkotów (jakobitów) przeciwko dominacji angielskiej. W wieku XIX rozwinęły się główne ośrodki miejskie i przemysłowe w centralnej części Szkocji.
W latach 70 XX w. odkrycie złóż ropy naftowej na Morzu Północnym zaowocowało przekonaniem o ekonomicznej samowystarczalności kraju, jednak nie udało się uzyskać autonomii.
W 1999 r. odbyły się w Szkocji wybory parlamentarne. Do kompetencji parlamentu należy część decyzji lokalnych, w dużym stopniu sprawy gospodarcze i budżet.
W 2007 r. premier rządu szkockiego przedstawił projekt ustawy dotyczący przeprowadzenia referendum niepodległościowego.

Anna Piątek